هفته پژوهش76/همراه با نمایشگاه ایران‌ساخت؛

رؤیای جراحی از راه دور به حقیقت پیوست

دانشمندان ایرانی موفق به طراحی و تولید روبات جراحی شده‌اند که امکان عمل جراحی لاپراسکوپی از راه دور را برای جراحان فراهم می‌کند. این روبات ویژگی‌هایی دارد که باعث برتری آن در برابر نمونه آمریکایی شده است.

به گزارش خبرنگار حوزه‌ علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، روبات جراح سینا که توسط یک شرکت دانش‌بنیان ساخته و تجاری‌سازی شده است. این روبات دو قسمت دارد که یک قسمت در اختیار جراح و قسمت دیگر در اتاق عمل قرار می‌گیرد و امکان جراحی از راه دور را فراهم می‌کند. هر حرکتی که جراح روی روبات اول انجام دهد، روبات دوم روی بیمار کپی می‌کند.

اشکان معشوری، کارشناس فنی این شرکت دانش‌بنیان، در گفتگو با خبرنگار آنا گفت: روبات جراح سینا یک سیستم تله‌سرجری یا سامانه جراحی از راه دور است که عمل جراحی لاپراسکوپی انجام می‌دهد. با استفاده از این روبات جراح می‌تواند در اتاق عمل حضور نداشته باشد. یکی دیگر از کاربردهای این روبات در عمل جراحی‌های طولانی مدت است. در این عمل‌ها جراح برای مدت زیادی سرپاست و خسته می‌شود اما استفاده از روبات جراح می‌تواند این فرایند را آسان‌تر کند.

روبات جراح سینا علاوه بر جراحی از راه دور، مزیت‌های دیگری نیز برای جراحی به ارمغان می‌آورد. برای مثال لرزش‌های دست جراح را حذف می‌کند و می‌تواند حرکت‌های دست جراح را کوچک کند، پزشک در جراحی یک گره بزرگ می‌زند و روبات یک پنجم یا یک دهم آن را کپی می‌کند. بدین‌ترتیب این روبات می‌تواند حرکاتی که هیچ وقت در مقیاس دست انسان قابل انجام نیست را به‌راحتی انجام دهد. همچنین دقت عمل این روبات‌ها بسیار بالاست.

معشوری بیان کرد: نسخه قبلی روبات سینا که در سال 1392 ساخته شد، در عمل جراحی کیسه صفرای یک گوسفند استفاده شد که نتیجه آن موفقیت‌آمیز بود. دستگاه فعلی نمونه پیشرفته‌تر است که در بیمارستان شریعتی و بیمارستان سینا نصب و راه‌اندازی شده است. البته مجوزهای انجام عمل جراحی روی انسان آن هنوز صادر نشده است. تاکنون با این روبات عمل جراحی روی انسان انجام نشده است.

وی افزود:  اتصال دستگاه روبات جراح و دستگاه کنترل‌کننده از طریق کابل LAN صورت می‌گیرد چراکه تأخیری ندارد و «پینگ» (سرعت رفت و برگشت داده) آن یک است. اگر از وای‌فای استفاده شود امکان تأخیر وجود دارد که بسیار خطرناک است. روبات جراح سینا نوعی روباتیزه شدن عمل جراحی لاپراسکوپی است.

روبات جراح داوینچی که نمونه آمریکایی روبات جراح سینا به شمار می‌رود نیز با استفاده از کابل LAN کار می‌کند. در واقع تاکنون عمل جراحی با روبات جراح از طریق اینترنت بی‌سیم انجام نشده چراکه این کار خطرات زیادی به همراه دارد.

کارشناس فنی این شرکت مطرح کرد: هزینه عمل جراحی با روبات‌ جراح داوینچی بسیار بالاست. برای هر عمل ابزارها باید تعویض شوند که حدود 3 هزار دلار هزینه دربردارد.  ابزارهای جراحی استاندارد لاپراسکوپی به روبات سینا می‌خورد، بنابراین هزینه‌های اضافی حذف شده است. روبات جراح سینا مجهز به تکنولوژی «فورس فیدبک» است. عمل جراحی لاپراسکوپی با استفاده از تصاویر دوبعدی صورت می‌گیرد، بنابراین تشخیص عمق  برای جراح مشکل است.  ویژگی فورس فیدبک روبات سینا به جراح اجازه می‌دهد تا نیروی بازخوردی را حین عمل احساس کند. روبات داوینچی چنین تکنولوژی ندارد.

مقالات دیگر: بهترین متخصص لاپاراسکوپی تخمدان تهران